Malinowski Ernest (1815–1899), inżynier, budowniczy kolei w Peru i Ekwadorze. Ur. w Różycznem (pow. Płoskirów) na Podolu, był synem Jakuba (1780–1850), oficera armii Ks. Warsz. (odznaczonego w r. 1809 orderem Virtuti Militari), a w r. 1816 marszałka szlachty, posła na sejm powstańczy 1831 r. z pow. radomyślskiego, który następnie wyemigrował z rodziną (synami Rudolfem i Ernestem) do Francji, gdzie wchodził w skład kadłubowego emigracyjnego sejmu oraz do Rady Bibliotecznej Biblioteki Polskiej i Rady Stow. Naukowej Pomocy w Paryżu; zm. w Homburgu.
Ernest M. ukończył Liceum w Krzemieńcu. W powstaniu listopadowym brał udział jako żołnierz pułku «czwartaków», a starszy jego brat Rudolf jako adiutant gen. H. Dembińskiego. Potem M. wyemigrował do Francji, gdzie zdał maturę i w l. 1834–8 studiował inżynierię w École des Ponts et Chaussées w Paryżu. W czasie Wiosny Ludów walczył w Badenii. W r. 1852 wyemigrował do Peru. Jako inżynier cywilny projektował tam różne urządzenia hydrotechniczne, które w kilkanaście lat później wcielał w życie W. Kluger. W r. 1859 upadł śmiały projekt M-ego, a mianowicie – kolei Central Transandino, mającej w sposób kombinowany połączyć Pacyfik z Atlantykiem, a mianowicie linią kolejową z wybrzeża Pacyfiku do portu rzecznego Iquitos nad Amazonką, skąd dalej już żeglugą do ujścia tej rzeki. Projekt ten zwalczali Anglicy, prowadzący dotąd większość robót kolejowych w Peru. Natomiast powierzono mu budowę kilku innych linii kolejowych: z portu Chimbote do Huarás, z portu Pacasmayo do Cajamarca, najdłuższej i częściowo transandyjskiej z Cuzco przez Puno nad jeziorem Titicaca do portu Mollendo, a także wielu dróg i mostów.
W czasie wojny hiszpańsko-peruwiańskiej w r. 1866 minister wojny, a osobisty przyjaciel M-ego, Manuel Galvez powierzył mu obronę wybrzeża, a szczególnie przyległego do stolicy portu Callao. M. sprowadził pośpiesznie ze Stanów Zjednoczonych artylerię dalekiego zasięgu oraz odpowiednie wieże pancerne i umieścił je na podwoziach kolejowych, co w czasie decydującej bitwy pozwoliło na manewrowanie nimi i rozproszenie floty hiszpańskiej. M-ego uznano za zasłużonego dla zwycięstwa, a jego podobiznę w postaci płaskorzeźby umieszczono w Limie na cokole pomnika wystawionego ku czci poległego M. Galveza. Rząd polecił wówczas M-emu opracowanie projektu linii kolejowej transandyjskiej do najbogatszej, poza Potosi, południowoamerykańskiej kopalni srebra w Cerro de Pasco oraz żyznej doliny Jauja w dorzeczu górnym Amazonki. Projekt M-ego kolei Callao – La Oroya, doliną rzeki Rimac, wywołał zażarte dyskusje i inne plany, ale okazało się, że jego był najbardziej realny. W r. 1869 rząd przyznał mu fundusze, główne roboty – przy pomocy amerykańskiego przedsiębiorcy H. Meiggsa – rozpoczęto w r. 1872. Wybudowana przez M-ego linia stanowi ze względu na trudności terenowe jedno z największych do dziś osiągnięć inżynierskich i do dziś najwyżej na świecie przeprowadzoną kolej. Ma ona 219 km długości i wznosi się od poziomu morza na wysokość 4 769 m, przechodząc przez 62 tunele o łącznej długości ponad 6 000 m (najdłuższy szczytowy – 1 200 m) oraz 30 mostów (w tym 80 m wysoki wiadukt Verrugas). M. przyczynił się w tym czasie do zaangażowania do Peru spornej liczby Polaków, jak E. Habich, W. Folkierski (jako nadzorca budowy tej kolei), W. Kluger, A. Miecznikowski, K. Wachulski, A. Babiński.
Gdy w r. 1876 budowa dobiegała końca, finansowy krach peruwiański spowodował przerwanie robót, a w r. 1879 wojna Peru z Chile pociągnęła za sobą przewrót polityczny i wygnanie M-ego. Schronił się on w Ekwadorze, gdzie kierował pracami mierniczymi, wybudował najdłuższą i główną linię kolejową ze stolicy Quito do portu Guayaquil oraz wiele dróg i mostów. W r. 1886 powrócił do Limy, doprowadził do ugody rządu z angielskim konsorcjum Peruvian Corporation, które na pewien czas przejęło linię na własność, zatrudniając M-ego do końca życia, jako głównego doradcę technicznego. Dokończono wówczas budowy linii, rozbudowano węzeł w La Oroya o krótsze linie do Cerro de Pasco i Huancayo. W r. 1888 powołano M-ego na katedrę matematyki uniwersytetu w Limie i w r. 1889 wybrano go (po Folkierskim) dziekanem wydz. matematyczno-przyrodniczego. Opublikował La moneda en el Péru (Lima 1856) oraz Ferrocaril Central-Transandino (Lima 1869). M. władał płynnie pięcioma językami, słynął z jasności umysłu, uczynności i gościnności. Nie był żonaty. Zmarł w Limie 25 IV 1899.
W. Enc. Powsz., (PWN); Polska i Polacy w cywilizacjach świata, W. 1939 (pod: Ekwador i Peru); Słown. Geogr.; Who’s who in Polish America, New York 1962; Zieliński, Mały słownik pionierów; Uruski; – Folkierski W., E. M. i kolej przez Kordylierę Andów, „Czas. Techn.” 1899 nr z 25 V (fot.); Kluger W., Dzisiejsza Peruwia, W. 1882 s. 338; Kucharzewski F., O trzech inżynierach polskich XIX wieku słynnych na obczyźnie, W. 1919; Polacy w Peruwii, „Ruch Liter.” 1877 nr 5; Polska w kulturze powszechnej, Kr. 1918 II 181–2, 433–5; Wiśniowski S., Kolej żelazna w obłokach, „Tyg. Illustr.” 1877 nr 96, 97; – Kluger W., Listy z Peruwii i Boliwii, Kr. 1878 s. 6–7, 13, 16; – „Kłosy” 1884 s. 169–70; „Kron. Emigracji Pol.” 1838 nr z 15 VIII s. 4; – Materiały Red. PSB; – Bibliografia do Jakuba M-ego: Askenazy Sz., Ks. Józef Poniatowski, W. 1910; Skałkowski A., O cześć imienia polskiego, Lw. 1908; – Diariusz sejmu z r. 1830–1831, Kr. 1907–1912 I–VI; – „Demokr. Pol.” T. 5: 1843 s. 269, „Kalendarz Pielgrzymstwa Pol.” 1840 s. 112; „Noworocznik Demokr.” 1842 s. 143, 1843 s. 178; „Przegl. Pozn.” T. 12: 1851 s. 389; – Życiorys Jakuba M-ego, oprac. przez Barbarę Konarską, w materiałach Redakcji PSB; – Informacje Bolesława Orłowskiego i Stefana Bratkowskiego.
Stanisław M. Brzozowski